İstanbul Müzik Festivali, Türkiye’deki en saygın ve köklü klasik müzik etkinlikleri arasında yer alıyor ve 50 yılı aşkın bir süredir İstanbul ve Türkiye’de klasik müzik sevgisi ve beğenisinin yerleşmesinde önemli bir rol üstleniyor. Yaratıcı programı ve yenilikçi yapısıyla ulusal ve uluslararası düzeyde takdir toplayan festival, sanatçılar arasındaki esin ve sanatsal deneyim aktarımını mümkün kılan fırsatlar yaratıyor hem ulusal hem de uluslararası klasik müzik repertuvarının zenginleşmesine katkıda bulunuyor.

İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın düzenlediği, İstanbul Festivalleri’nin amiral gemisi olan İstanbul Müzik Festivali, ilk kez 21 Haziran – 15 Temmuz 1973 tarihleri arasında “İstanbul Festivali” adıyla düzenlendi. “İstanbul Festivali” ilk yıllarında pek çok alandaki sanatsal yaratıcılığın seçkin örneklerini programında buluşturdu. İKSV etkinlikleri zaman içinde farklı alanlarda özelleşen ayrı festivaller ve bienaller olarak yapılanırken bu şenlik de 1994 yılında "İstanbul Müzik Festivali" adını aldı.1973’ten bu yana yerel ve küreseli, geçmiş ve bugünü aynı potada eriten müşterek bir platform oluşturan İstanbul Festivalleri ve Bienalleri, ırk, etnik köken, din veya inanç ayrımı gözetmeksizin tüm toplumlar ve kültürler arasındaki diyaloğu güçlendirme hedefiyle kültürel çeşitlilik ve ifade özgürlüğü gibi değerleri pekiştirmek için çaba sarf ediyor.

İstanbul Müzik Festivali’nin bugüne dek ağırladığı saygın orkestra ve topluluklar arasında Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, New York Filarmoni, Berlin Filarmoni, Viyana Filarmoni, Royal Concertgebouw Orkestrası, Simon Bolivar Senfoni Orkestrası, Orchestre de Paris, Filarmonica della Scala, The Philharmonia Orkestrası, Kirov Opera ve Balesi, Rundfunkchor Berlin, Hollanda Kraliyet Concertgebouw Oda Orkestrası, Budapeşte Festival Orkestrası, Salzburg Mozarteum Orkestrası ve Mantova Oda Orkestrası yer aldı. Festivalin konuk ettiği şefler arasında ise Pierre Boulez, Kurt Masur, Lorin Maazel, Zubin Mehta, Simon Rattle, Mariss Jansons, Daniel Barenboim, Christoph Eschenbach, Yuri Temirkanov, Valery Gergiev, Gustavo Dudamel, William Christie ve Pablo Heras-Casado gibi usta isimler sayılabilir.

Festivale konuk olan seçkin uluslararası solistler arasında Elizabeth Scwarzkopf, Kiri Te Kanawa, Kathleen Battle, Cecilia Bartoli, Montserrat Caballé, Renée Fleming, Itzhak Perlman, Anne Sophie Mutter, Renaud Capuçon, Gautier Capuçon, Fazıl Say, Yehudi Menuhin, Mischa Maisky, Maxim Vengerov, Gidon Kremer, Joshua Bell, Hilary Hahn, Aldo Cicciolini, Daniel Barenboim, Radu Lupu, Lang Lang, Juan Diego Florez, Andre Previn, Jean-Pierre Rampal, Shlomo Mintz, Maria Joao Pires, Alice Sara Ott, Matthias Goerne, Vikingur Olaffson, Charlie Siem, Daniil Trifonov, Khatia Buniatishvili, Yuja Wang, Piotr Anderszewski, Joyce DiDonato, Diana Damrau, Thomas Hampson, Suna Kan, Ayla Erduran, İdil Biret, Hüseyin Sermet, Gülsin Onay ve Güher-Süher Pekinel gibi isimler yer alıyor. Festivalin geçmiş yıllarda müzikseverlerle buluşturduğu önde gelen dans topluluklarından bazıları ise Martha Graham Dans Topluluğu, Bolşoy Balesi, Amerikan Bale Tiyatrosu, Bejart Balesi, Nederlands Dans Theater ve Les Ballets de Montecarlo.

İstanbul Müzik Festivali, Yaşam Boyu Başarı Ödülü’yle bestecilerin, sağduyulu araştırmacıların, önde gelen orkestra şeflerinin, yenilikçi ve yaratıcı sanatçılar ile kültürel mirasımıza önemli katkılarda bulunan ve projeleri müziğin birleştirici gücünü öne çıkaran kişilerin tanınmasına destek sağlıyor. Festivalin Yaşam Boyu Başarı Ödülü’nün sahipleri arasında Leyla Gencer, John Tavener, Arvo Pärt, Daniel Barenboim, Zubin Mehta, Gidon Kremer, Krzysztof Penderecki, José Antonio Abreu, Giya Kancheli, Philip Glass, Mischa Maisky, Yuri Bashmet, Alexander Rudin, Peteris Vasks, Anne-Sophie Mutter ve Steve Reich gibi isimler yer alıyor.

Festival ayrıca 2011 yılından bu yana, tanınmış bestecilerin yanı sıra genç ve gelecek vaat eden bestecilere verdiği eser siparişleriyle güncel müzik repertuvarının zenginleşmesine de katkı sağlıyor. O günden bugüne festival, Arvo Pärt, Giya Kancheli, Peteris Vasks, Alexander Raskatov, Fazıl Say, Tigran Mansurian, Hasan Niyazi Tura, Michael Ellison, Özkan Manav, Philip Glass, Dobrinka Tabakova, Alexander Tchaikovsky, Zeynep Gedizlioğlu, Turgay Erdener, Tan Dun, Thomas Adès, Cem Esen, Dimitris Skyllas ve Onur Türkmen’in yeni eserlerinin dünya prömiyerlerine evsahipliği yaptı.

Türkiye’deki kültürel yaşamın mihenk taşları haline gelen İstanbul Festivalleri’nin en eskisi olan İstanbul Müzik Festivali, aynı zamanda müzikoloji alanında gerçekleştirilen araştırmaları destekliyor ve ortak kültürel değerleri ele alan özel projelere önayak olunmasında, gerçekleştirdiği prodüksiyonlarla öncü bir rol üstleniyor.

İstanbul Müzik Festivali, ilk yıllarında İKSV Genel Müdürü Aydın Gün’ün sanat yönetmenliğinde düzenlendi. Başlangıcından itibaren festivalin yöneticileri arasında yer alan Cevza Aktüze 1991 yılında festivalin ilk yönetmeni oldu ve bu görevi 1999 sonuna dek sürdürdü. İstanbul Müzik Festivali direktörlüğünü 2000-2006 yılları arasında Ahmet Erenli, 2006-2018 arasında ise Yeşim Gürer Oymak üstlendi. Festivalin bugünkü direktörü Efruz Çakırkaya, 2018 Ağustos ayından bu yana görevine devam ediyor.